O néé! Mijn moeder doet NLP

Tijdens een training 'Hoe maak je keuzes?' zit een studente totaal onderuit gezakt. Oei, ik moet haar straks onder andere beoordelen op attitude. Ik vroeg haar wat er aan de hand was: "Oh, ik heb zo'n hekel aan dit soort trainingen: mijn moeder doet NLP!"

Meteen krijg ik een beeld van een moeder die haar dochter constant coacht en met NLP-termen om de oren slaat. Waar de hele dag en haar hele jonge leven wordt gevuld met goedbedoelde coach-gesprekken en waar elke avond tussen de rijst en de tofu door, moeders de diepte in wil en ‘rapport’ maakt en spiegelt. Dan kom ik aanzetten met nadenken over je leven en dan denkt de studente: "Help, néé nog zo'n type! Help!!!"

Mijn close vrienden heel alert als ik een coachende houding aanneem en ik betrap mezelf er op dat ik altijd diep wil. Eén van mijn vriendinnen houdt me goed in de gaten en zodra ik over de streep ga van vriendin naar coach, roept ze beschuldigend: "Mar, je coacht!" Dan denk ik: uitademen! Dan gaat het weer en kan ik me inhouden. Niet iedereen zit er op te wachten nietwaar?

Ik vroeg gisteravond aan mijn geliefde of ik vaak aan het coachen sla. Ze zei dat ik soms opeens een coachhouding aanneem. Het irriteert haar gelukkig nog niet. Coachen kan ook een overlevingsstrategie zijn. Goed als het van pas komt in mijn werk en als er om gevraagd wordt in mijn vriendenkring. Zo niet... kan ik beter mijn mond houden en luisteren waar er geluisterd moet worden.

Mijn moeder was een overtuigd positief denkster en las Vincent Peale. Het hielp haar op de been te blijven na de oorlog maar te pas en te onpas riep ze: "Positief denken!!!" en ze ging daar heel ver in. In mijn pubertijd kon ik me daar vreselijk aan irriteren. Ook omdat ik zag hoe ze zich groot hield en niet verwerkte. Ik zal er vast, net als die studente, met rollende ogen en uitgezakt bij hebben gezeten.

Nu Nederland voor de helft bevolkt wordt door coaches, komt er een hele generatie kinderen die moeders en vaders hebben die coachen. Een waarschuwing: af en toe een luchtig onderwerp onder het eten. Praat over koetjes en kalfjes en ditjes en datjes of de politiek en over wat je kinderen interesseert. Ga niet overal op in waar je een coachkans ziet. Anders krijg ik ze later ongeïnteresseerd in mijn studentengroepen. Doe het voor mij, alsjeblieft.


Uit: Niets meer te bewijzen

Waar een wil is...

Oh, wat een drama... de mavo afmaken. De hobbel naar een "beter leven" die ik maar niet kon nemen. Zo had ik het in mijn hoofd. Op mijn vijftiende ging ik van school. Ik bakte er niet veel van. Er was weinig dat me echt interesseerde behalve Nederlands en Engels. Zat in de derde klas mavo en ik werd er bijna afgestuurd. Om dat te voorkomen ging ik zelf. Eerst omdat mijn moeder woedend was dat ze klachten over me kreeg en zei: "Dan ga je maar werken..." maar de huisarts zei: "Nee, dat kind moet studeren... niet van school halen." Toen wilde ik niet meer. Mijn moeder had me voorgehouden dat ik mijn eigen geld zou verdienen en ik zag beelden voor ogen van zelf snoep kopen en niet afhankelijk zijn. We hebben nog één poging gedaan maar de scholen zaten vol en de ziekteverzekering zou stoppen en toen was de kogel door de kerk.

Heb me nog aangemeld bij de Kunstacademie omdat ik graag tekende en boetseerde maar een vriendelijke heer zei: "Maak eerst de mavo maar af".

Heb tot mijn vierentwintigste vierenvijftig baantjes gehad en ik haatte het. Werd of ontslagen omdat ik niet goed genoeg kon typen of ik stapte zelf op omdat ik het ergens niet mee eens was. Op mijn achttiende deed ik vrijwilligerswerk bij het COC en daar kwam ik studenten tegen of mensen die hadden gestudeerd. Ik keek hemelhoog op tegen al die mensen. Dat wilde ik ook. Wel deed ik hetzelfde werk als zij bij het COC. Het introduceren van nieuwe leden, hen welkom heten en praatgroepen leiden. Dat ging me goed af. Ik deed nog drie pogingen om de avond-mavo af te maken. Als ik 's avonds op weg naar school ging fietste ik door om te gaan dansen bij het COC dus dat werd niets.

Uiteindelijk na de vierde poging, ondanks dat ik er nooit was, kreeg ik wel de examenpapieren binnen en dacht: 'ik kan in ieder geval examen doen. Wie weet haal ik het Nederlands en Engels certificaat, dan heb ik in ieder geval al iets'. Tot mijn verbijstering haalde ik in één keer alles en met flink hoge cijfers.

Op weg naar het staatsexamen in Amersfoort kwam ik in de trein een jongen tegen die ook naar het examen ging. Hij vertelde me dat hij een voorexamen deed voor de Sociale Academie waar eigenlijk havo nodig was. Met zo'n voorexamen was het mogelijk de havo over te slaan. Ook dat examen haalde ik en hup... ineens kon ik gaan studeren en had ik de hobbel van jaren genomen. Was in één klap van één van mijn minderwaardigheidscomplexen af. Het bleek veel makkelijker dan ik dacht dus dat viel erg mee. Veel demonstreren, discussiëren en actievoeren.

Het enige baantje dat ik wel leuk vond was op een huishoudschool. Ik deed de verzuimadministratie en moest naar ouders bellen als hun kind niet op school verscheen. Af en toe kreeg ik een lief klein stemmetje van één van de meisjes aan de telefoon: "Mijn dochter is ziek." 

Had een fijn contact met de leerlingen. Een Turks meisje Aysun vertelde me dat ze zo graag naar de mavo wilde omdat ze goed kon leren en verder wilde. Ik raadde haar aan met de directeur te praten. Toevallig kwam hij er net aan en ik zei: "Kom, vertel het 'm maar..." De directeur zei: "Liefje, we houden zoveel van je en we willen je niet missen. Blijf maar lekker bij ons." Ik was stomverbaasd omdat ik had verwacht dat hij onder de indruk zou zijn van haar wens en haar direct zou helpen. Later zei hij tegen mij: "Je moet je niet bemoeien met zaken die je niet aangaan... hou je er buiten."

Jaren later aan het begin van het derde jaar van de Sociale Academie kwam tot mijn  grote verrassing Aysun de school binnen lopen! Ze had zelf haar weg gevonden. Triomfantelijk keek ze me aan: "Hier ben ik!" en we omhelsden elkaar. De directeur is uiteindelijk geschorst vanwege fraude met de leerlingaantallen.

Vorige week gaf ik lezingen aan de VU voor ouders en leerlingen VWO over hoe je keuzes kunt maken voor een studie. Grote angst is de verkeerde studie te kiezen want het is niet meer zo makkelijk over te stappen als vroeger. Ouders proberen hun kinderen soms uit liefde maar ook uit angst een bepaalde richting op te manipuleren waar ze zekerheid kunnen vinden. Ik gaf aan dat ze daar mee uit moeten kijken. Helpen is prima van manipuleren krijg je spijt. Zit je straks met een chagrijnig en diep ongelukkig kind die zijn hart niet is gevolgd. Heb vaak meegemaakt dat iemand met een heel hoge positie in een bedrijf of bij een gemeente stiekem verlangde naar werk in een bloemenzaak of ergens buiten of met kinderen.

Troost je... mocht je uiteindelijk na alles te hebben gedaan een goede keuze te maken toch verkeerd zitten... het is nooit te laat en er zijn altijd andere wegen naar Rome.