Hoe mijn ouders na hun dood van zich liet horen...

Mijn moeder en ik hadden het vaak over de dood. Mijn moeder las,  toen ik klein was, al boeken over leven na de dood en over spiritualiteit. Ik las gretig mee. Toen mijn oma was gestorven vroeg mijn moeder om een teken. Dat hadden ze met elkaar afgesproken.

Mijn oma en opa liepen ooit op de Albert Cuijpmarkt in Amsterdam toen een dame niet goed werd en de politie was er ter plekke bij. Oma en opa stonden er geschokt bij te kijken. Ze vertelden het ons in geuren en kleuren toen ze thuiskwamen. Het bleek een scene voor een advertentie om bij de politie te werken en ze stonden met z'n tweetjes pontificaal op die foto. Hij stond maandenlang flink groot in alle kranten.

Toen mijn oma en opa al een paar jaar waren gestorven zaten mijn moeder en ik op de bank de krant te lezen en ineens gooide ze de krant met een kreet van zich af. Daar stond weer die advertentie, net nadat ze in zichzelf aan mijn oma vroeg: "Wanneer krijg ik nou eens een teken?" Die foto stond al jaren niet meer in de krant en nu plotseling was ie daar weer.

Maar goed... mijn moeder was dood en ook wij hadden afgesproken. Vlak na haar overlijden werd ik overspoeld met golven van liefde. Het was zo heftig dat ik de auto aan de kant moest zetten om ze op te vangen. Het was alsof ik warm water golven door me heen voelde gaan met zoveel kracht dat mijn adem er van stokte. Het was zalig. Eén lamp ging uren aan en uit. Ook als ik hem uit zette dan begon ie nog licht aan en uit te geven. Mijn geliefde die nogal nuchter is was er ook van onder de indruk. Toen ik aan de telefoon zat met iemand waar mijn moeder ook dol op was ging ie het hele uur te keer tot ik had opgehangen.

 

Op een dag zo'n drie maanden na haar overlijden kwam ik op een bijeenkomst van spirituele mensen toen één van hen me vroeg of ze me een reading mocht geven. Altijd nieuwsgierig mocht dat natuurlijk en ja hoor... mijn moeder... het kon niet missen. Ze stond van ongeduld te trappelen om met me in contact te komen dus deze gelegenheid liet ze zich niet ontgaan. Het medium vertelde zoveel over mijn moeder dat ik er wel drie bladzijden van vol typte later. Het klopte van A tot Z en wat ik niet wist kon mijn vader later bevestigen. Ze had zelfs gezien dat mijn vader en ik een heel grote vreemde salade hadden gegeten ergens. Dat klopte... ik ben wel wat gewend wat salades betreft maar mijn vader was verbijsterd over de vreemde macrobiotische salade van superformaat die we aten bij de Bolhoed op de Prinsengracht. Zo kan ik nog wel even doorgaan maar dat zal ik jullie besparen.

Een paar jaar later belde mijn vader me totaal overstuur op. "Marja, mijn hemd lag vanmorgen dichtgeknoopt over de stoel en dat doe ik nooit.. ik hang m altijd los over de leuning!!!" Hij was inmiddels al zo'n drie-en-negentig dus ik dacht dat zal ie wel vergeten zijn. Hij drukte me op het hart dat dat niet het geval was. Mijn vader doet al jaren alles op de zelfde manier zonder één uitzondering. Al kijkt ie naar het mooiste programma en geniet ie met volle teugen: om kwart voor elf gaat de televisie uit en gaat ie naar bed. Voor alles heeft ie een plek, op de zelfde manier, dezelfde tijd. Dat heb ik niet van hem geërfd moet ik zeggen.

Die nacht erop was ik alleen thuis. Mijn vriendin was op reis en om een uur of één lag ik na te denken over wat er was gebeurd. Natuurlijk had ie toch zijn hemd over zijn hoofd uit getrokken. Ik zag de spirit van mijn moeder niet met al die knoopjes bezig. Op dat moment hoorde ik vlak bij mijn hoofd op de muur kloppen. Ik keek op en dacht... het zal de buurman wel zijn. Even later weer... maar dit keer driftiger... ook mijn hart ging sneller kloppen maar weer stelde ik mezelf gerust: de buurman, oud huis... Een paar minuten later ging het licht in de kamer vol op. Nu stond ik meteen naast mijn bed en riep in de wilde weg: "Wegwezen allemaal!!! Laat me slapen!" Mijn hart ging wild te keer en het duurde lang voor ik in slaap viel. De volgende dag belde ik het medium die ik al eerder had ontmoet.

Ze vertelde me dat mijn moeder inderdaad contact zocht... ze had niet die knoopjes van mijn vader op haar geweten maar ze deed er wel alles aan om een boodschap door te geven. Ze wilde het niet via het medium doen maar rechtstreeks met mij. "Hoe dan?" vroeg ik het medium. Ze zei dat ik kon gaan mediteren en me open stellen of misschien automatisch schrijven. Dat had ik wel eens geleerd maar daar kwam nooit veel uit. Die dag deed ik alles om me open te stellen maar er gebeurde niets en ik werd ongeduldig. Belde het medium weer en vroeg haar of ze een telefonische sessie met me wilde doen. Ze woont bij Breda dus een flink eind van Amsterdam. We spraken de volgende dag om half elf in de ochtend af. Ik zat in mijn tuinhuis/kantoortje en had me nog niet aangekleed. Wie zag me?
Het medium vertelde dat mijn moeder al om zeven uur bij haar was en dat ze had gezegd: "Nog even geduld ik heb pas om half elf met Marja afgesproken!" Mijn moeder bleef in de buurt. Nu had mijn moeder nooit veel geduld. In juni kreeg ik al mijn verjaardagscadeau om dat ze niet tot augustus kon wachten. Om zes uur 's ochtends was ze aangekleed en om half acht zag het huis er piekfijn uit, mocht er iemand komen.

Het medium zei: "Je moeder zegt dat je je haar wel eens mag doen... en dat je nog moet douchen..." tja, dat vond mijn moeder maar niets als iemand lekker 's ochtends uitsliep of er nog niet tiptop uit zag. Toen vroeg ze of ik deze weken een directeur van een bedrijf had gecoacht terwijl ik mijn moeder had gebruikt om mijn punt te maken. De man was totaal van slag geweest. Ik dacht na... het was een tijdje geleden dat ik directeuren had gecoacht en ik kon me niet herinneren dat ze nu zo van slag waren en dat ik mijn moeder had gebruikt. Ze voegde er nog aan toe: "De man heeft een flink lange baard!" Ai! Die avond ervoor had ik in een café gezeten met een vriend die directeur is van een bedrijf. Samen met zijn vrouw... die twee kregen ruzie en ik had gezegd: "Als je zo doorgaat ben je net mijn moeder en stop je niet meer met praten... en je vrouw zegt straks niets meer... jullie groeien uit elkaar!" Hij was erg van slag en zei die avond niets meer en ja hoor... hij heeft een erg lange baard!

Oei! Ja ik gebruik mijn moeder wel vaker. Ze levert zoveel verhalen op en zoveel voorbeelden dat ik haar nog wel eens in lezingen gebruik. Zowel wat ze geweldig deed als wat niet zo leuk was. Ik vroeg aan het medium wat ze daar van vindt. "Ze vindt het geweldig! Als je haar maar gebruikt... ze wil je dolgraag helpen met je werk... ze zegt dat ze in haar leven een karikatuur van zich zelf is geworden en dat ze nu inzicht en overzicht heeft." Tijdens mijn leven had ik er niet aan moeten denken dat mijn moeder zich bemoeide met mijn werk. Ze  zei regelmatig wat schamper: "Wat jij doet heb ik mijn leven lang gratis gedaan!" Nu vind ik het geweldig dat ze zich met mijn werk bemoeit. Ze zat altijd op bankjes in het park en kwam regelmatig mensen tegen die depressief waren. Dan zei ze: "U depressief? Wat moet ik dan die dertig familieleden heeft verloren in de gaskamers? Ik ben positief en als ik het kan, kunt u  het ook! Stop er mee... ga een bos bloemen halen en geef die aan iemand die het nodig heeft en ga lekker op reis met je geld!" Haar directheid en haar strenge uitstraling hadden flink effect op mensen. Ze zei ooit eens toen ze met een vriendin mee was naar haar werk in een psychiatrische inrichting tegen één van de bewoners: "Lekker makkelijk hè... hoef je niet voor jezelf te zorgen. Geen verantwoording nemen. Doe iets en ga je leven leven! ik had je wel aangepakt" De vrouw antwoordde: "Als u hier had gewerkt was ik hier allang uit geweest." Tja, ze was niet op haar mondje gevallen die moeder van mij.
Dus dit kon ik goed plaatsen. Maar ja... waarom had ze nu contact gezocht? Het bleek dat ze mijn vader in de gaten hield. Die woonde nog alleen en hij redde zich prima zei hij altijd. Maar zij zag dat hij het bijna niet meer aankon en zich groot hield. Ze wilde dat er meer zorg voor hem kwam en dat hij een alarm zou krijgen voor als ie zou vallen. Dat er meteen hulp zou komen.

Natuurlijk heb ik daar voor gezorgd en hij kreeg meer hulp en alarm. Mijn vader gaf toe dat hij het moeilijker had dan hij aangaf. Een jaar later viel hij toen ik in Frankrijk was, drukte op het alarm en de ambulance nam hem mee naar het ziekenhuis. Mijn moeder still rules:)

Mijn vader is inmiddels ook overleden. Hij was niet bang te sterven en wist op het laatst dat de ziel het lichaam verlaat en dat mijn moeder op hem wacht. We hebben natuurlijk afgesproken. Vroeg m of hij wel van zich wilde laten horen maar niet zo dat ik schrik. Drie maanden na zijn dood zag ik mijn vader zomaar op straat zweefde hij vlak voor me. Heel jong en stralend.

Bijschrift toevoegen

Lees ook: Het verdriet van mijn moeder en Dat wat we willen beschermen blijkt onze grootste kracht te zijn.

ps. het medium is Myrthe Bruinzeel 

Het slachtofferschap voorbij

Tijdens een training moest ik aan één van de andere deelnemers een gebeurtenis vertellen waar ik het slachtoffer was. Ik moest de ander overtuigen van mijn slachtofferschap. Geen moeilijke opgave en naar ik zag voor de hele zaal niet. We vertelden met passie over ons slachtofferschap.
Mijn maatje was volledig overtuigd. Het ging erin als koek. Ze had tranen in haar ogen over wat mij was aangedaan en zelf hield ik het ook niet droog. De volgende opdracht was om hetzelfde verhaal nog eens te vertellen maar dan vanuit mijn eigen verantwoordelijkheid. Wat had ik gedaan in die situatie en waar was ik verantwoordelijk voor? Weer moest ik met dit verhaal de ander overtuigen.

In het begin was ik wat aarzelend. Ik verantwoordelijk? Mijn collega had mij dit toch aangedaan? Aarzelend begon ik. Zoekend naar woorden maar gaandeweg kon ik mij steeds meer herinneren van waar ik het anders had kunnen doen. Wat ik gelaten had, waar ik gemanipuleerd had, waar ik ‘ja’ had gezegd waar ik ‘nee’ had kunnen zeggen en andersom.
Weer had ik mijn maatje kunnen overtuigen en mijzelf ook. Ineens zag ik het totaal anders.
Ik had deze situatie in het leven geroepen. Ik had het zien aankomen en er niets aan gedaan. Ik durfde er niets van te zeggen. Liet de ander haar gang gaan en dat een paar jaar lang. Mopperde erover tegen anderen en zei niets tegen haar. Ik genoot van de rol die ik hierin had totdat het zich tegen me keerde. Wat een eye-opener!
Vanaf die tijd was de woede als ik aan haar dacht weg.

Later vertelde een vrouw me wat haar onderwerp was geweest.
Haar moeder was toen ze nog kind was overleden. Ik vroeg me af waarin haar verantwoordelijkheid hier kon liggen. Ten slotte was ze een klein meisje en kon ze daar toch niets aan doen?
Het werd haar ineens duidelijk dat ze altijd het zielige meisje had gespeeld. Als mensen haar iets kwalijk namen, haalde ze haar overleden moeder erbij. Dan kon de ander niets meer zeggen.
Tja, wie kan boos worden op iemand die zoiets als kind heeft meegemaakt. Zo manipuleerde ze mensen. Ze vertelde het in tranen en ze was zelf verwonderd over haar ontdekking.

Het gaat niet over schuld. We zijn allemaal op zoek en hebben soms geen idee. Waar leer je op school hoe je met het leven kan omgaan? Verantwoordelijkheid nemen voor mijn leven werkt bevrijdend en geeft een gevoel van enorme kracht. natuurlijk trap ik er nog wel eens in maar ik heb het steeds eerder door.
Als me iets overkomt wat niet in mijn macht ligt… is het aan mij hoe ik er mee omga.
Daar heb ik wel macht over. Dus ook over het verwerken, loslaten, actie ondernemen en wat ik nog meer kan doen of laten.
Verantwoordelijkheid nemen over mijn leven geeft ruimte in mijn hoofd en in mijn hart.
Ik liet dit stukje lezen aan een vriendin en die zei: “Dat zou die en die eens moeten lezen!” Kijk en dat is nou net niet de bedoeling.

Tip:
Doe het ook eens. Eerst schrijf je op waar je slachtoffer bent geweest en daarna schrijf je op wat je anders had kunnen doen.
Wat had je kunnen zeggen?
Waar heb je je grenzen laten overtreden?
Wanneer had je weg kunnen lopen?
Hoe heb je de situatie gebruikt om aandacht te krijgen?
Geef je zelf niet op je kop. Glimlach liefdevol en neem je voor het een volgende keer anders te doen.

Video: Jan Willem van der Straten interviewt me over de Kracht van Gedachten (10 min)

Alweer elf jaar geleden in het Zinwebcafé in Amsterdam ontmoette ik Jan Willem van der Straten, theoloog en sociaal ondernemer. We hadden een mooi gesprek en een tijdje later belde hij me of ik door hem geïnterviewd wilde worden over de Kracht van Gedachten. Ik toog naar Leiden waar hij prachtig woonde aan een gracht. De koffie en de camera stond klaar. Inmiddels zoveel gebeurd en moest nog flink door elkaar geschud worden om nog wat dieper te gaan. Had geen idee wat me nog te wachten stond. Wat ouder en dikker en misschien ietsje wijzer.

Interview over de Kracht van Gedachten.

Het boek 'Gedachtenkracht' is inmiddels herzien in 'Placobo's en fluitende fietsen'. Zelfde boek, andere titel, andere lay-out en wat verbeteringen aangebracht. Er kwam nog een boek: 'Niets meer te bewijzen.' Wie ze nog wil hebben, ze zijn nog gratis te krijgen als ebook. Heb je interesse, stuur me dan een mail: marjaruijterman@gmail.com

Als we stil zijn... heel stil...

Terwijl wij huilen en niet weten waar we het zoeken moeten van verdriet hebben onze geliefde hun oude/zieke lichaam verlaten en voelen zich vrij als een vogel. Worden opgewacht door familie en vrienden die eerder gingen. Een warm en heerlijk welkom en worden rondgeleid in wonderschone gebieden. Sommigen moeten nog even bijkomen van de schrik en anderen laten zich meteen in de onvoorwaardelijke liefde koesteren van het grote Licht en de zielen om hen heen.

Ze kunnen zien hoe wij aan het treuren zijn en willen het liefst ons toeroepen: "Maak je niet druk, het is hier geweldig. Zorg dat je iets moois van je leven maakt en blijf niet hangen in je verdriet. Ik ben er nog! en hoe"... ze raken ons aan en we voelen het niet of toch of eventjes? Voelde ik nou wat of leek het maar zo. Streek er nu iets langs mijn wang? Weer drie vogeltjes? Een veertje op een ongewone plek? Een sinaasappel die zomaar recht uit de lucht komt vallen boven op je hoofd met als boodschap: "gezonder eten!" Let op... wie weet.

Als we eeuwige wezens zijn dan is onze tijd nu op aarde maar heel kort al lijkt het voor ons lang. Daar bestaat tijd niet meer, dat kunnen wij ons niet voorstellen. Nog een jaar of wat... tien, twintig, dertig, misschien korter dan gaan wij ook door die tunnel. Waar we bang voor zijn is in werkelijkheid een geweldige vrijheid van jeuk, pijn, aards gedoe.

Mensen die terugkomen van een bijna dood ervaring zeggen heel vaak: Dat was echter en realistischer dan het leven hier op aarde. Sommigen willen het liefst weer terug naar al die schoonheid, zuiverheid en Liefde maar hebben hier nog iets te doen. Het heeft hun leven totaal veranderd.

In de tussentijd maken wij iets moois van ons leven, al moeten we er moeite voor doen als onze geliefden net zijn weggevlogen. Langzamerhand komen we bij en voelen we af en toe weer glimpjes van geluk en krijgen onze humor weer terug. Al onze kennis van rouw geven we door aan anderen die er net pas induiken en dat op zich maakt al dat we de zin van het leven weer zien.

Als we stil zijn... heel stil en op de tekens letten dan...

De waggelende hinde

Voelde me altijd als een hinde. Terwijl ik op straat liep waande ik me een atlete met  lange slanke benen. Tot ik weer ergens in een etalageruit keek. Daar zag ik een ronde kleine vrouw.
'Oh ja', dacht ik dan:  'het klopt niet. Nou ja... als ik het zo voel is het heerlijk' en zat er verder niet mee.
Vriendinnen zeiden wel eens liefdevol: "Mar, je waggelt!" Ik?? Waggelen?

Onlangs is er een filmpje van me gemaakt en nu zag ik het ook, ik waggel. Of ik nu waggel of niet, het kan me niets schelen... het gaat om wat ik voel.
Als je ergens een grijze vrouw ziet lopen en je twijfelt of ze nu waggelt of gracieus springt als een hinde: dan ben ik het.

Joe Cocker en ik

In 1972 ging ik in mijn eentje naar het concert van Joe Cocker in de Oude Rai in Amsterdam. Ik voelde me zo trots en volwassen dat ik dit in mijn uppie ondernam. Ik stond vrij vooraan en kon hem heel goed zien. Iedereen stond op elkaar geperst en af en toe zag ik iemand flauw vallen. Ik genoot van zijn rouwe stem en de muziek. Huppelde zover het kon lekker mee.

Thuis vroeg mijn moeder met een glimlach: "En... hoe was het?" In geuren en kleuren vertelde ik mijn avontuur. Ma zei triomfantelijk: "wij waren er ook. We wilden kijken of alles goed ging en vroegern aan de portier of we binnen mochten om onze dochter te zoeken. We mochten er gratis in." 

Woest was ik en zwaar teleurgesteld dat mijn volwassen onderneming gedegradeerd werd tot een uit je onder toezicht. Rende naar mijn kamer en knalde de deur achter me dicht. Ach, als ik moeder was geweest had ik dat misschien ook wel gedaan. 

Geen woning, geen kroning

Het was 1980 en ik woonde in het NRC gebouw tegenover het Paleis op de Dam. Het gebied werd afgezet en alle bewoners kregen een pasje zodat je van en naar je huis kon komen. Ik zat voor de deur lekker in het zonnetje te relaxen. Op het gebouw stond 'Geen woning, geen kroning'. In de middag begonnen de rellen en werd het steeds donkerder van de wolken rook en traangas. Om me te onttrekken van alle toestanden ging ik op bed liggen en viel in slaap. Opeens werd ik wakker van een doordringende stank en de tranen liepen over mijn wangen. De ME had het gebouw omsingeld en spoot traangas naar binnen. Ik vluchtte het hoofdgebouw binnen en hoe weet ik niet meer maar via daken en trappen kon ik het gebouw ontvluchten. Op straat rende ik naar rustiger gebied en nam een taxi naar een vriendin in Watergraafsmeer. 

Jaren later gaf ik elke week shiatsumassage aan de man die opdracht gaf aan de ME voor de charges. We hadden prachtige gesprekken en van enige vijandigheid bleef niets over. We begrepen elkaar. 

Weer jaren later gaf ik opleidingen aan de politie en kwam mooie mensen tegen. Eén van die mensen tijdens de kroning op het dak van het Paleis met een wapen op me gericht terwijl ik in het zonnetje zat. Ook met hem had ik mooie gesprekken en ook hier was er geen enkele sprake van vijandschap. Hij deed zijn werk en ik zat in de zon. Dat was alles...

Tijdens een vrouwendemonstratie werden vrouwen gearresteerd en we gingen verhaal halen bij de politie Lijnbaansgracht. Ik ben bang dat ik iets denigrerends zei tegen één van de agenten ik durf het hier niet te herhalen want dan mag ik hier nooit meer wat schrijven. Ze sloegen erop met hun wapenstokken en ik raakte gewond aan mijn hoofd. De man bood zijn excuses aan en gaf me een wc rol om het bloeden te stoppen. Dat was de laatste demonstratie waar ik ooit aan meedeed. Het was genoeg.

Een andere keer was de Centrum Partij aan het vergaderen bij Krasnapolsky. Ik was de eerste die aankwam om daar tegen te protesteren. Forse gespierde mannen stonden voor de deur om de boel te bewaken en gaven de H-groet. De naam schrijf ik hier niet maar jullie begrijpen me wel. Een uurtje later stond ik binnen bij Krasnapolski met een agente te praten. Ze was het helemaal met ons eens en gaf me zelfs een slok van haar koffiebeker. Op dat moment kreeg ze bevel door haar mobilofoon: "Aanvallen!" op hetzelfde moment zette ze haar hond tegen me op en ik rende voor mijn leven. Ik was totaal verbijsterd door de plotselinge ommekeer in haar hoofd. Van vriendelijk naar aanvallen in één seconde. Rende de rode Leeuw binnen en daar nam ik zelf een kop koffie om bij te komen. Dit voorval en alle voorvallen die ik hier beschreef leverde veel stof tot praten op tijdens de opleidingen. We kwamen dichtbij elkaar en dachten na over onze eigen rol en die van elkaar. Sommigen waren ME-er en hadden geen idee waar 'Geen koning, geen kroning' voor stond. Ik had geen idee dat ze zo bang waren tijdens die acties en nog zo jong.  

Eén van de deelnemers aan de opleiding voor coach belde mijn opdrachtgever dat ik aan de 'verkeerde kant' had gestaan. Mijn opdrachtgever was zelf actievoerder geweest dus moest er wel om lachen. Ook met die diender heb ik het uitgesproken, hij bleek kwaad omdat ik hem feedback had gegeven die hij niet prettig vond. Het kan verkeren...

Het was een leerzame tijd voor ons allemaal. Geen vijandschap als je elkaar beter leert kennen. 

Met pa en ma in Frankrijk

In 2002 nam ik mijn ouders voor het eerst mee naar ons huis in de Bourgogne dat we een jaar daarvoor hadden gekocht. Ik was vanaf mijn jeugd niet meer met mijn ouders op vakantie geweest en vond het erg spannend. Ma heeft tassen vol etenswaren meegenomen voor het geval er in Frankrijk niets te krijgen is. Toen we later de Auchan binnenkwamen stond ma met open mond te kijken: "Oh, wat mooi! wat een geweldige zaak!" Ze wilde er elke dag naar toe. Veel leuker dan die schattige marktjes met terrasjes: "Dat zijn toch geen markten, nee dan de Albert Cuijp!" Ze wilde elke dag lunchen bij de Auchan. "Oh, wat heerlijk allemaal!"

De eerste drie dagen zijn redelijk rustig. Ze zijn helemaal weg van het huis en van de omgeving. Ze vinden alles prachtig. We rijden 's ochtends naar mooie plaatsen en 's middags lezen we in de tuin. Ieder op zijn eigen plek. Pa, in de ligstoel, kijkt urenlang naar de gigantische oude eiken en het weiland voor de tuin. Ma ligt in de zon met een boek (de kracht van het Nu van Eckhart Tolle) en ik zit in de schaduw. De tuin is groot genoeg en we zitten ver van elkaar. Heerlijk rustig. Af en toe scharrelt een eekhoorn rond.

's Avonds luisteren we naar muziek. Ma zegt: "Ik heb nog nooit zulke mooie muziek gehoord en zo luid." Thuis mag het geluid alleen heel zachtjes 'voor de buren'. Hier wonen de buren dertig meter verderop. De eerste avond zitten we nog voor de open haard, het vuur brand in één keer en de hele avond door, zonder hapering. Ma zegt: "Dat komt door mijn uitstraling, met mij erbij gaat alles beter...."

's Ochtends om zeven uur schrik ik wakker omdat mijn moeder mijn kamer binnenstormt: "Wat gaan we doen vandaag?" roept ze hard. Ik antwoord dat ik nog even bij moet komen en dat ik er zo aankom. Ik heb haar 's avonds gewezen hoe ze de koffie kan zetten en alles al klaar gezet zodat ze alleen op het knopje hoeft te drukken. Terwijl ik me aankleed, slapen lukt toch niet meer, zie ik door de luxaflex mijn moeder in de kamer staan met een grote kop thee. Ze staat er verloren en onzeker bij. Als ik de kamer binnenkom, blijkt dat ze sangria in haar kop heeft. "Ma, u drinkt sangria en het is zeven uur in de ochtend!" "Er zit geen alcohol in!" antwoordt ze. Ik ben geschokt. 

Ma vertelt altijd dat ze uren lopen. "Oh, we hebben uren gelopen! En dat op onze leeftijd"

Het blijkt dat ze haast geen stap kan verzetten. Veel te kortademig. De enige keer is het hyperventilatie en de andere keer gewoon kortademigheid.

Na letterlijk drie stappen, moet ze al stil staan en doet ze net of ze iets heel erg bewonderd:  “Kijk eens wat een mooie boom!” wijst ze naar een willekeurige boom.

Pa vertelt, als ik 'm even alleen spreek, dat ze niet ver lopen. Ze nemen de tram, naar plein 40-45 en dan lopen ze nog een stukje. Ma staat dan om de paar stappen een tijd stil. Ik heb haar op het hart gedrukt naar een dokter te gaan maar ik moet het nog zien: "ik overwin alles zelf!"

We drinken koffie in Vézelay op een prachtig plekje, we krijgen nogal grote bakken, ze kan maar de helft op. Ik ook. "Niek, drink jij de rest op, anders wordt de ober boos". Zo gaat het ook als we later in een restaurant dineren. Een deel van het eten blijft liggen en pa moet het opeten. Dat doet hij ook ondanks mijn gemor: "Pa, dat hoeft niet hoor en ma die ober wordt niet boos... hem maakt het helemaal niets uit!" "Hoeveel fooi geef je?" "Tien procent" "Dat is te weinig, je moet vijf euro geven!" "Ma, dat is veel te veel..." "Doe nou maar, die mensen moeten er van leven." Ik doe het. Ze hebben een klein pensioentje maar de fooien zijn altijd zeer groot. Ma voelt met de obers mee. Dat zit in de familie. Mijn oma en mijn tante deden het ook. Hoe weinig ze ook zelf te spenderen hadden.

Ma kan geen keuze maken en het duurt een hele hoop vragen en onzekerheden voor ze kiest.  "Wel een croissantje, niet een croissantje... of misschien twee... wat doe jij? Wat zal ik doen? Is het niet teveel... te weinig?"

Pa houdt zich afzijdig en mompelt wat. "Ja, één is goed, ja twee ook, nou ja, dan 

één." Hij ziet er helemaal verschrompeld uit en laat alles over zich heen komen. Hij loopt krom. Als ik vraag: "wat wilt u"? zegt ie: "doe maar wat je moeder neemt".

Uiteindelijk maak ik de keuze voor ze. Ma gaat op weg nooit naar de wc. Ze is heel trots op haar doorzettingsvermogen. Al moet ze nog zo nodig, haar wilskracht zorgt ervoor dat ze het uithoudt en dat zeven uur lang op reis. "Gek hè, thuis moet ik dan ineens wel" Als ze eens toch onderweg gaat, moet ik voor de deur wachten. De deur mag niet op slot en zelfs niet dicht.

De buren in Frankrijk nodigen ons uit voor een aperitief: "Komen jullie bij ons straks?" We spreken af om zeven uur na het diner. We denken 'een borreltje' en mijn ouders eten altijd vroeg. Misverstand. De tafel in de tuin is prachtig gedekt voor tien personen met allerlei drank en de barbecue staat te roken. Een heel diner. Aperitief is in Frankrijk iets anders dan bij ons kennelijk. We hebben thuis flink pasta gegeten maar ma durft niet te weigeren. Ik leg de situatie uit en iedereen zegt tegen mijn moeder, dat ze niet hoeft te eten. Ma eet toch mee, want "die mensen hebben niet voor niets gekookt" al kan ze het bijna niet aan. Het zijn schatten. Pierre en Patricia. Twee Parijzenaars, die net gepensioneerd zijn en nu permanent in de Bourgogne wonen. Ze spreken alleen Frans, dus alles moet vertaald worden. In het begin is ma rustig. Ik zie haar broeden, ze kan haar ei niet kwijt. De andere buren komen ook de tuin in gelopen. Grootmoeder, Jean Marie, Roza en de kinderen. Een hoop gekus. iedereen kust elkaar vier keer. Ik raak altijd de tel kwijt.

Dan begint het: ma steekt haar vinger op en zegt: "Mar vertaal: Ik heb de kerk gered!!!!" Ze heeft er ooit daadwerkelijk voor gezorgd dat de Kolenkit in de Bos en Lommer mocht blijven. "Ik weet wie Sartre is...  vertel het ze… Ik ken Socrates... Socrates...  van die gifbeker. Ik zou ook eerder gif drinken dan mijn principes laten varen. Mijn vader was Joods... in Sobibor vergast. Ik heb ook Franse voorouders, mijn moeder heette Ledou en ik heb zo'n uitstraling…" Het komt er staccato en in één lange stroom woorden uit. Ik probeer het bij te houden in de vertaling wat gepaard gaat met stotteren en hiaten in de tekst. Geloof niet dat ze het begrijpen. Patricia blijkt ook een Joodse vader te hebben gehad. Die is teruggekomen uit Mauthausen. Ma wijst fanatiek op zichzelf : "Mijn vader Sobibor en die kwam niet meer terug...." Dertig familieleden vergast!" De vader van Patricia had een gebroken arm, die kan daar niet tegenop. Ma grijpt de arm van de grootmoeder van de buren en zegt: "Mar.. vraag of ze me gezellig vindt.... gezellig ben ik hè...." Ik draai de vraag om naar iets wat op: "Vindt u het gezellig?" lijkt in het Frans. De overleden man van grootmoeder blijkt Ledou's als familie te hebben. We zijn nog verre familie ook.

Dan kom ik op het idee, dat we misschien kunnen gaan zingen. Liedjes die mijn ouders mee kunnen neuriën. Iedereen zingt mee en Pierre pakt zijn gitaar. Heerlijk. Charles Aznavour en Edith Piaf. Pierre kan prachtig ritmisch gedichten opzeggen, terwijl hij gitaar speelt. De koude rillingen lopen over mijn rug.

Patricia en mijn moeder spelen stier en stierenvechter met een rode sjaal. Ze wisselen cadeautjes uit. Een Eiffeltorentje voor ma en ma geeft haar sjaal terug. Niemand zal haar iets geven, zonder iets terug te krijgen.

Ze pakt pa bij de hand en zwaait hem in de lucht. “Vijftig jaar getrouwd en nog verliefd!” Pa kijkt beschaamd naar de grond terwijl ma trots met zijn arm zwaait. Hij mompelt iets en perst er een glimlachje uit.

Wanneer we thuisgekomen zijn, wil ik naar bed, ben doodop. Ma zegt met autoriteit: "ga zitten, ik wil nog even napraten" en wijst op de stoel voor haar. Ik ga zitten. Gehoorzaam luister ik. Ze vertelt over hoe de buren onder de indruk waren van haar. Ze vraagt: "Zeiden ze niet, wat een leuke moeder heb je?" "Nee", zeg ik eerlijk. "Jawel!" zegt ze. "Nee hoor, eerlijk niet, u kunt het toch merken, ze deden heel warm tegen u, is dat niet voldoende?" "Ja, daar heb je wel gelijk in." Ze heeft toch een triomf. Pierre zei, toen Ma vertelde dat ze drieënzeventig is, dat ze leeftijdsloos is. Ma zegt: "Nou, hij zei dat ik zo'n levenloos gezicht heb" Ik lig dubbel, en als ik herhaal wat ze zei, liggen we met zijn drieën dubbel. Nog nahikkend van het lachen gaan we slapen.

We maken een tocht naar Auxerre. Een schitterend middeleeuws stadje. We genieten van het uitzicht en de huizen en de kathedraal. Op de terugweg eten we taartjes en drinken we koffie op een mooi plein. Ik ben gelukkig en ik voel liefde stromen.. "Pa, Ma het is heerlijk dat jullie er zijn en we doen het volgend jaar weer... " We glunderen allemaal. Ja... volgend jaar weer.

De zon schijnt fel. We zitten buiten voor het huis, onder de gele parasol. Ma vertelt over haar werkleven. Voor de vierde keer deze week. Hoe ze ervoor heeft gezorgd dat ze op het naaiatelier koffie kregen. Ze heeft ervoor gevochten.

Hoe ze voor iedereen opkwam... stank voor dank..... de enige die wat durfde te zeggen.... over hoe ze op twaalfjarige leeftijd al begon. "Van 's ochtends vroeg tot 12 uur 's nachts en we mochten niet zitten."

Ik bedenk me hoe gelukkig ik ben in deze tijd. Ik vraag wanneer ze met werken stopte en hoe heerlijk dat voor haar moet zijn geweest. Ze was zesentwintig jaar toen ze thuis bleef. Ja, maar ze heeft ook nog twee weken op kinderen gepast en nog eens twee weken in een koffiehuis gestaan. Zoals ze vertelt heeft ze meer en harder en langer gewerkt dan pa en ik bij elkaar. Pa knikt vriendelijk en zegt af en toe quasi verrast: "O, ja goh???" Als ik dit verhaal deze week al vier keer hoor en in totaal misschien tweeduizend keer heb gehoord, reken maar uit hoeveel keer het aan hem is verteld.

Ma praat door, een lange stroom woorden zonder onderbreking. Ik bedenk me, dat ik op dit moment op kan staan en iets anders kan gaan doen. Dat ik zo kan zeggen, dat ik het nu al zoveel keer heb gehoord, maar ik kan het niet. Ik heb geen kracht. Ik voel me als een spin in haar web en ik realiseer me dat het met pa ook zo moet zijn. Ik blijf nog een tijd zitten en kijk als een toeschouwer naar de situatie.

Dan verzamel ik al mijn moed bij elkaar en zeg dat ik wat in de tuin ga werken.

In de tuin hoor ik nog steeds de stem van ma... en pa die af en toe wat mompelt. "O ja? Goh" Als ik ga kijken, blijkt dat ze stil zitten te lezen en toch blijf ik het horen. Ook als ik later stofzuig, gaan de stemmen door, ze lezen nog steeds, wonderlijk.

Ma leest "Het boek der geheimen" van Osho. Ze vindt het prachtig. Hij schrijft over hoe je als je sterk bent energie verspreidt en dat je dat naar anderen uitstraalt. "Dat doe ik ook" zegt ze, "Ik straal ook energie naar anderen uit. Soms teveel en dat is niet goed voor me maar ik kan niet anders. Zo ben ik!" en voor ik het weet hebben we een prachtig gesprek over het leven. Daar is mijn moeder weer zoals ik haar ook zo vaak heb gesproken van hart tot hart en van ziel tot ziel. Ze vertelt over haar ideeën, dat we ooit allemaal zullen ervaren dat we één zijn. Dat vergeven ons vrij maakt en dat ze de Duitsers vergeeft die haar familie hebben vergast. Dat we blij kunnen zijn met de kleine dingen in het leven zoals genieten van de zon en van het eten dat we hebben en dat we van onszelf moeten houden. Dat we niets als vanzelfsprekend moeten aannemen. Eigenwaarde maakt dat we het leven aan kunnen en dat we sterk in onze schoenen staan, wat er ook gebeurt. Dat we altijd de keuze hebben tussen eerlijk en oneerlijk en dat eerlijkheid altijd wint. Dat we dichtbij onszelf moeten blijven en niet het leven van anderen moeten leven. We zijn allemaal uniek. Ze zegt wijze woorden en luistert naar de mijne en denkt er over na. Ja, dat is mijn moeder en ik hou van haar. Dat ik zo'n wijze moeder heb.

Dit keer is het aperitief bij ons. Ma nodigde ze allemaal uit. Daar komt de hele meute aan. Met z'n tienen, kinderen en grootmoeder, Jean Marie en Roza en Pierre en Patricia. We hebben drank en chips en lekkere hapjes. Het is weer heel gezellig. Ze blijven de hele avond. Ma raakt al meteen op dreef en gaat staan. "Sartre... kerk... Socrates... Joods.... Mensen helpen... Ik heb uitstraling... ben de enige in onze familie met principes... ik ik ik... Af en toe draai ik met de vertaling... Als Pierre zegt dat mijn moeder mijn vader jong houdt, weiger ik de vertaling. Pa zit er geslagen bij.

Weer trekt ze zijn arm omhoog: vijftig jaar en nog verliefd! Af en toe kijk ik pa aan: we knikken even naar elkaar. Ik pak hem af en toe bij zijn schouder om contact te houden.

De buren kijken verwonderd en geamuseerd naar ma, die van alles roept, terwijl ze staat en met haar armen zwaait.

Ik zit glimlachend te vertalen in verfomfaaid Frans... Pierre gaat overal serieus op in. Hij is heel lief en gevoelig en heeft zachte pretoogjes. Een man om van te houden. Dat doet iedereen, we kunnen niet anders.

Op een rustig moment, zeg ik tegen Pierre hoe het jammer het is dat we door de taalbarrière niet dieper kunnen praten. Daardoor wordt het gesprek toch dieper, het lukt! We komen bij God terecht, waar we allebei een passie voor blijken te hebben. Dan fluistert ma in mijn oor: "Mar, hij is Jehova Getuige." Ze is scherp die moeder van me. Ik schrik en geloof het niet, ren naar binnen voor een woordenboek. Jawel... hij is Jehova's getuige. Ik kijk naar zijn borrel, denk aan de verjaardag die hij uitbundig vierde… en ik kijk naar Patricia, die haar zoveelste sigaret opsteekt, allemaal verboden zaken. Hij ziet me kijken. "Ik ben niet fanatiek". Ik merk dat ik het moet verwerken. Gek dat ik er zo van schrik. Mijn hart klopt snel.

Denk aan de angsten van Jehova's. Alle anderen zijn verdoemd. Met hard werken en langs de deuren gaan, overleven alleen zij straks de vernietiging van de wereld.

Mijn moeders gedachten gaan ook razendsnel. Ze heeft aardig wat Jehova's getuigen gekend. Ze vertelt, dat ze een vriendin, die Jehova's getuige was en stierf aan kanker, heeft geholpen. Pierre knikt dankbaar. Later hoor ik dat Patricia geen Jehova’s Getuige meer is. Ik schrik weer. Wat moeilijk moet dat zijn. Ze houden zoveel van elkaar. Dat zie je... door liefdevolle blikken, ze lopen altijd hand in hand. Noemen elkaar engel en chou chou en ma petite bebete. Hij gelooft dat ze 'verdoemd' is net als zijn kinderen die de sekte hebben verlaten. Hij zal alleen verder moeten in de nieuwe wereld! Wat een drama.

We spreken af in augustus verder te praten. Zij gaan de volgende dag naar Parijs, voor een medisch onderzoek. Patricia is erg ziek.

Iedereen vertrekt naar huis en we nemen innig afscheid. Zelfs pa krijgt van Pierre vier hartelijke zoenen. Pa's gezicht verwringt tot een grimas van afkeer. Ik vertel Pierre dat hij de eerste man is, die mijn vader kust. We lachen, pa ook.

Pa en ik gaan naar het dorp boodschappen doen. In de auto zit hij rechtop. We drinken koffie op het terras. Ik kijk hem aan. Hij is ineens twintig jaar jonger. Zijn ogen twinkelen en hij praat. We praten over zijn leven. Hoe erg hij het vindt, als ze zijn hand omhoog steekt over hun verliefdheid na vijftig jaar. Er is geen liefde meer. Alleen af en toe medelijden. Ik vraag of hij ook medelijden met zichzelf heeft. "Nee", zegt hij. "Ik leef in mijn eigen wereld. Ik ben hard voor mezelf." In een volgend leven doet hij het anders. Muziek houdt hem op de been, daar geniet hij van. Hij heeft een walkman, dan kan hij zich afsluiten. "Het enige goede uit dit huwelijk, ben jij." Toen ze elkaar pas kenden, was ze een leuke meid, met veel interesses. Zo geleidelijk aan is ze geworden tot wie ze nu is.

Ik zit met tranen in mijn ogen, over zoveel verdriet en machteloosheid. Zijn onmacht om eruit te stappen. Als hij nu jong was, was hij weggegaan. Nu zit hij het uit. Hij is dolgelukkig dat we nu in Frankrijk samen zijn. Hij geniet met volle teugen van het huis en van de tuin en de ritjes. Ook de buren vindt hij sympathiek. Hoe is het mogelijk? Dezelfde man als de man die krom en geslagen voor zich uit zat te staren, lijkbleek met oude trekken, zit daar lachend, stralend jong te zijn. Ik zag het al twee keer eerder en het raakt me weer even diep. Ik zeg dat ik van hem hou en dat ik heel erg blij ben met deze gesprekken. Hij is ook blij en we lopen gearmd naar de auto.

Het is de laatste dag en we maken het huis schoon. Ma lapt de tafel: "kijk eens, ik heb de tafel schoongemaakt, goed hè, schoon hè" "Nou, fijn ma, heel schoon" Dan de raampost. Ik moet weer komen kijken en er het nodige van zeggen. Zo gaat ze door tot ik zeg dat ik toch echt mijn hersens er bij moet houden, omdat ik niets wil vergeten. Dat respecteert ze, er moet niets vergeten worden.

De volgende morgen vroeg in de auto... pilletje voor het rijden, voor de hyper, voor de hooikoorts. "Niek, Mar, een pepermuntje!" In de auto is het  stil... af en toe zegt ma... "Wat hebben we genoten... wat een week... dit vergeten we nooit meer". "Ja" zeg ik met heel mijn hart: "volgend jaar weer!"

Thuis in Amsterdam stort ik me doodop op de bank. Ik heb een jaar om bij te komen.

Redactie: Meta Gemert



Meer over mijn ouders:

Mijn moeder in het COC

Pa en ma verhuizen

Wat we willen beschermen blijkt onze kracht te zijn

Mijnheer u deugt niet!

Gedichten door mijn moeder

Een tia en de slappe lach

De laatste verhuizing van mijn vader

Mijn vader komt hier vandaag wonen

Hoe mijn moeder na haar dood van zich liet horen

Mijn vader het rustige spook

Mijn moeder de koningin van de Pijp

De magische mevrouw Basilec

Een tia en de slappe lach is dat mogelijk?

Sofnaaister met poeha

What we try to protect appears to be our greatest strength 

Voorbestemd

Sara/Maria gered uit de Joodsche crèche

Wassen en dansen in de jaren vijftig

Geld en principes


Toen we alledrie nog zoveel jonger waren:

Hulp op het juiste moment

Mijn moeder lag op de intensive care aan de beademing. Ze was een praatster en nu was ze stil. Haar ogen en zwarte zware wenkbrauwen spraken nog boekdelen. Nu kreeg ik ruim de gelegenheid om te praten. Ze kon me nu niet meer in de rede vallen of tegen spreken. Hoe vaak had ik me dat niet gewenst.

Hoe ouder mijn moeder werd hoe meer en sneller ze sprak. Ze had zo’n praattalent dat ze geen adem hoefde te halen. Zoals ik in eerdere columns vaak schreef, ademen we allemaal onbewust met elkaar mee. Als je naar mijn moeder luisterde had dat zo’n effect op luisteraars, die vergaten ook adem te halen. Daar kon je knap benauwd van worden. Meestal deed ik voor ik binnenkwam al wat ademhalingsoefeningen en hield ik het gedurende het gesprek in de gaten zodat ik rustig kon doorademen.
Menigeen die ik meenam om mijn moeder te bezoeken moest daarna flink bijkomen. Niet dat ze gekke dingen zei hoor… want mijn moeder kon heel wijs uit de hoek komen. Het was eerder de hoeveelheid en de snelheid waar mee het gepaard ging.

Nu was ze stil en ik zocht naar woorden. In het begin hield ik nog een peptalk: “Ma, je bent sterk… morgen halen ze je van de beademing…” hoe langer het duurde hoe minder peptalk en ik wist het niet meer. Ik twijfelde wat ik zou zeggen en voelde me ongemakkelijk.
Als ik iedereen had opgesomd die de groeten had meegegeven en haar vertelde wie  er allemaal aan haar dachten, viel ik ook stil. Dan staarden we elkaar maar wat aan.

Op een dag, na een bezoek, zat ik wanhopig in de auto en riep naar “boven”:  “Help me alsjeblieft om dit anders te beleven. Hier heeft ze helemaal niets aan.” Ik werd op mijn wenken bediend.
Zonder erbij na te denken zette ik een seconde later de radio aan en zie: ik viel precies in een gesprek van een vrouw over haar Bijna Dood Ervaring. Zij vertelde dat ze in de Liefdevolle Aanwezigheid van Daarboven was geweest, ze kwam weer terug in haar bed. Haar familie stond om haar heen, maar ze voelde dat deze niet aanwezig waren.

Op dat moment begreep ik meteen wat ze bedoelde. Zo stond ik ook bij mijn moeder. Niet echt aanwezig, maar zoekend naar woorden en vol angst en onzekerheid.

De boodschap kwam op het juiste moment en raakte me diep.
Ik nam het besluit met totale aandacht en liefde bij mijn moeder te zijn en daarna ging alles vanzelf. Aan haar bed voelde ik me ontspannen en dat maakte dat de juiste woorden vanzelf kwamen.

Het gaf ons beiden rust. 

Dank aan Tienke Klein, de vrouw die haar Bijna Dood Ervaring vertelde op de radio.
Zij schreef het boek: 'De Kiem'

Theorie van de theeschotel

Een paar jaar geleden gaf ik een lezing maar had geen flipover of beamer dus pakte ik een theeschoteltje. Na de lezing schreef één van de deelnemers me dat ik naar de WC moest in het Vondelpark. Wat moet ik daar nou? 'Ga nou maar!' schreef ze en nieuwsgierig geworden ging ik en zie... ze had de hele WC volgeplakt met theeschotels.

De kern van het schoteltje is ons ware zelf. De ziel... zonder de beperkingen van gedachten over onszelf of die van anderen. Zonder de overlevingsstrategieën, de wrok, de spijt en nog zo wat kwetsuren die we hebben opgelopen of waar we nog ergens mee rond lopen in het leven. Ons pure zelf, de kern.

De rand van het schoteltje is het ego, het 'dit had niet mogen gebeuren' en 'ik kan dit niet... of juist beter dan de ander...' het 'wie denk je wel dat je bent' en 'Oh, God, waar moet het naar toe met deze wereld?' De onrust, de angst, de onzekerheid, het gekwebbel in ons hoofd. De angstige verliefdheid, de hete gedachten, het afwachten en het slachtofferschap. Het 'ik ben beter of slechter dan de ander...' het beledigd zijn, het beledigen.

Binnen in de kern is er rust, wijsheid, het wonder, de verwondering, de bezieling, Zijn, leven, het avontuur, de moed, de diepe ontspanning en het overzicht, de diepste Liefde, de verbinding met het universum en met alle andere kernen van theeschoteltjes in de wereld.

De kunst is om ons bewust te zijn wie we zijn: identificeren we ons met de rand van het schoteltje of met de kern? Dan kunnen we elk moment een nieuwe keuze maken... wie ben ik, de rand of de kern? Dan uitademen en thuiskomen als het slotakkoord van een symfonie.

Het wordt de laatste jaren zo vaak gezegd: je moet eerst van jezelf houden. Vaak schuurt dat wat in de maag... egoïsme, alleen aan jezelf denken, ikke en de rest kan stikke. Mensen kijken soms wat onzeker als ze het horen zeggen. Hoe doe je dat in Godsnaam van jezelf houden?

De scheidslijn tussen egoïsme en van je zelf houden is dun... waar ligt de balans?

Genoeg mensen die zoveel van zichzelf houden dat ze anderen niet meer zien en zorgen dat ze zoveel mogelijk voor zichzelf binnen halen en daarbij over lijken gaan. Denk niet dat het hier om echte liefde gaat maar om een overlevingsstrategie uit angst niets meer te hebben of niemand te zijn. Net zoals het jezelf uitleveren en altijd voor anderen klaar staan de andere kant van de medaille is en ook een strategie om te overleven die ergens in de jeugd is ontstaan. Velen die daar overspannen van raken. Neem mantelzorgers die zoveel te zorgen hebben voor een familielid of geliefde dat ze het niet meer aan kunnen en geen tijd voor zichzelf over houden.

We hebben allemaal natuurlijk wel es de neiging de éne of de andere kant op.

Om op een gezonde manier van onszelf te houden is het nodig om af en toe stil te zijn. Even van de snelweg van het leven af en alleen met jezelf zijn. Wat heb ik nodig om gezond te zijn, om tijd voor mezelf te hebben, om mijn leven te kunnen leven zodat ik me gelukkig voel in welke omstandigheden dan ook? Als ik goed voor mezelf zorg, kan ik er ook ruim zijn voor anderen.

Merk zelf dat als ik tijd en ruimte organiseer voor mezelf dat ik er daarna makkelijker voor anderen kan zijn. Doe ik dat niet dan ga ik me op den duur irriteren, opgesloten of benauwd voelen.

Zorgen voor jezelf: als ik niet goed voor mijn lichaam zorg dan word ik ziek en is het al helemaal afgelopen met zorgen voor anderen. Als ik niet goed voor mijn geest zorg door mezelf te inspireren met goede boeken, lezingen, interessante gesprekken en films, en mediteer om in mezelf te duiken dan droog ik op en heb ik niets interessants meer te melden.

Als ik niet goed stil sta bij mezelf dan doe ik dingen die ik niet wil doen en die tegen mijn gevoel of geweten ingaan en dat gaat wringen. Als ik teveel meega in wat anderen willen en niet mijn eigen pad volg om anderen te pleasen dan blijkt na een paar jaar dat ik op het verkeerde spoor zat en dat maakt ongelukkig. Dus af en toe letterlijk stil staan maakt dat ik weer weet wat ik wil en waarom ik doe wat ik doe en maak ik nieuwe keuzes die wel bij me passen. Dan hou ik zoveel van mezelf... dat mijn hart er van gloeit en neem ik de hele wereld daar in mee.

De verdwenen salade

Mijn vriendin zei: “we hebben zaterdag afgesproken met onze vriendinnen ergens aan de Vecht te eten.” “O, leuk”, zei ik want ik vind de Vecht prachtig.
“Het is in een heel speciaal restaurant” zei ze voorzichtig, want ze kent me.
“Hoe speciaal?” vroeg ik achterdochtig…
“Nou met een chefkok en haute cuisine..”
“Toch geen liflafrestaurant?”
Ik hou van lekker volle borden met mogelijkheid tot Vlaamsche friet en een lekker visje. Of iets vegetarisch en liefst nog macrobiotisch… als mijn bord maar vol ligt. Heb ooit eens ergens gegeten voor heel veel geld en daar kreeg ik een vierkant blokje dat aardappel bleek te zijn en een stukje gras mooi gedrapeerd over een lik honing. Kosten vijftig gulden toen nog, waarna we naar de snackbar zijn gegaan om echt te eten.

Mijn vriendin vond het wel spannend om het restaurant te bezoeken en na wat mokken gaf ik me over en we gingen. De ambiance was prachtig en onze vriendinnen zaten al aan de wijn. Ik had ze lang niet gezien en er was veel bij te praten. Dat was wat ingewikkeld want om de haverklap kwam de serveerster ons vertellen wat er allemaal in de gerechten zat. Dat duurde wel een kwartier per gerecht. Het aantal ingrediënten hadden ze weten samen te persen tot vingerhoedformaat. Bij de eerste gang kwamen er inderdaad precies drie vingerhoedjes naast elkaar op een bordje.

De serveerster zei: "links van u is de salade". Ik keek links maar zag niets. Onze vriendin aan de linkerkant zat te knikken maar ik zag bij haar ook geen salade. Links van haar stond een prachtige kast dus ik dacht misschien zit daar de salade in… niets. Ik zei tegen de serveerster: “ik zie geen salade” waarop ze wees naar het linkervingerhoedje. Dat is de salade.

Daarnaast een vingerhoedje van kastanjes gedrapeerd door twee flinterdunne uischilfertjes. En daarnaast een roze vingerhoedje dat zo moezig was dat het niet meer definieerbaar was.

Toen moest er wijn worden gekozen.
Vriendin A was degene die de wijn proefde voor het geschonken werd. Ze is expert op het gebied want ze heeft cursussen gevolgd in Frankrijk. Professioneel zette ze het glas aan haar lippen en nam een slok. Ongeveer drie minuten liet ze de wijn door haar mond gaan. Het hele restaurant viel stil en ik voelde de adem van de serveerster en alle andere aanwezigen stokken. Ook het mijne zat ergens in mijn keel… eindelijk slikte A de wijn door en knikte geruststellend. Het was goed. Als één ademde het restaurant uit. “Dat was spannend”, verzuchtte mijn vriendin. En dat was het ook. Een regelrechte thriller want ik was als de dood dat de wijn terug moest. Dat heb ik van mijn moeder. Die durfde geen mayonaise bij het eten te vragen in een restaurant en we moesten allemaal ons bord leeg eten anders zou de ober boos worden.

Daarna kwam een krab-iets met allerlei ingewikkeldheden erin. Een veeg mayo als kunstuiting er naast gesmeerd op een leien bord. Dat leien bord was een kunststuk op zich. Het krab-iets smaakte precies als huzarensalade uit een pakje en daar had ik het bij moeten laten. Want die krab bleef ergens boven mijn maag steken.

Ik moet zeggen de dorade van vijf centimeter was verrukkelijk en het ronde aardappelachtige ringetje dat er op lag met het gat in het midden was zalig.

Tamme eend was het vierde gerecht. Hoe ze die eend tam hadden gekregen, ik weet het niet. Ze hadden hem waarschijnlijk pootjes leren geven en in huis gehouden. Tot het moment dat de topkok dacht… nu is het moment en hem de nek omgedraaid. Nu lag hij in vijf ministukjes op mijn bord met een piepklein aspergetje, dat mijn vriendin stiekem van mijn bord griste. Ik denk dat ze trek had.

Eigenlijk voelde ik me toen al niet zo goed maar ik vond het zonde om op te geven. Tenslotte had ik mij nog niet vol gegeten en ik vermoedde al dat de rekening niet gering zou zijn.

Uiteindelijk kwam het toetje dat zo dampte van het stikstof dat ik het niet durfde aan te raken. Het bleek koud dus dat viel mee. Boven het enorme rookverspreidende glas lag een piepklein glaasje met chocolade. Daar ging het helemaal mis. Niet alleen omdat ik mijn vriendinnen niet meer kon waarnemen maar ook omdat ik naar buiten moest rennen omdat mijn maag nu wel erg opspeelde.

Jammer, de koffie kon ik niet meer aan en de schaal met prachtige bonbons moest ik laten. Gelukkig had ik mijn humor nog toen de rekening kwam van tweehonderdendertig euro. Het was een aanbieding, normaal was het vierhonderdenzestig, het dubbele. Terug in de auto, racende om snel op mijn eigen wc te kunnen losgaan, zeiden mijn vriendin en ik tegen elkaar: "we hebben wel gelachen voor dat geld."

Thirtytwo years of training and coaching!

In 1993 trok ik de stoute schoenen aan en stapte naar de Kamer van Koophandel om me in te laten schrijven als zelfstandig ondernemer. Vijf jaar daarvoor ontmoette ik Pieter Hardon bij de Brahma Kumaris in Amsterdam waar we leerden mediteren. Zijn prachtige ogen spraken me aan en ik vroeg hem na de eerste cursusavond om samen iets te gaan drinken. Met tranen in de ogen, hand in hand vertelden we elkaar ons levensverhaal. Na vijf jaar vriendschap vroeg hij: “Waarom word jij geen trainer?” Die duw had ik nu net nodig. Ik speelde al een tijd met de gedachte. Ik gaf toen shiatsu massage in hartje Amsterdam. De massages gaf ik in stilte, maar na de behandeling raakten we al snel in gesprek en dat had meestal veel effect. Stiekem vond ik de gesprekken leuker dan het geven van de massage. Ik had een enorme drang om door te geven wat ik zelf leerde. Mijn leven stond al een paar jaar op haar kop omdat ik op een totaal andere manier leerde denken. Daar heb ik al veel over geschreven. Pieter was al jaren trainer en coach en stelde voor om elkaar te coachen. Wat heb ik daar veel van geleerd. Hij nam me mee naar trainersbijeenkomsten en zijn eigen trainingen, daarnaast liet hij me oefenen. Ik heb veel aan hem te danken. Als hij bij me kwam en ik wilde eerst even over ditjes en datjes praten zei hij: “Nee, geen onzin nu… we gaan meteen de diepte in, ik heb haast. Hij wilde altijd dieper en dieper. Enkele jaren geleden stierf hij plotseling op zijn vijfenzestigste aan een hartaanval.

Bij de Brahma Kumaris ontmoette ik mensen die mij zeer inspireerden: Zij gaven lessen in positief denken en ook dat maakte iets in mij wakker. Zo ontspannen lezingen geven met diepte en humor, dat is precies wat ik ook wilde doen. Ik was opgewonden over deze nieuwe stap in mijn leven. Zevenendertig jaar en vol vertrouwen. Ik begon met brieven sturen naar bedrijven, geschreven met mijn typemachine. Nog geen computers en printers in die tijd. Tot mijn grote verbijstering werd ik gebeld door de Postbank. Ik mocht daar drie mensen coachen en als dat goed ging zou ik meer opdrachten krijgen. De één was te assertief als leidinggevende, de ander juist te weinig en een derde durfde geen beslissingen te nemen omdat er veel geld mee gemoeid was. Men was tevreden over de resultaten en ik kreeg meer opdrachten. Elke dag belde ik naar bedrijven en vroeg: “Heerst er stress in uw bedrijf?” Veel telefoontjes leverden alleen gezellige gesprekken op en afwijzingen maar ook: een dame van een onderdeel van de Universiteit van Amsterdam riep hard in mijn oor: “Komen: NU!” Ik sprong op mijn fiets en reed in topsnelheid naar het gebouw. Dat leverde me in de loop der jaren heel wat coach-trajecten en trainingen op. Nog elk jaar spreken wij af om samen te lunchen. De dame is nu gepensioneerd.

Ik die altijd een hekel had aan werken was nu gepassioneerd bezig en de energie stroomde door me heen. Al snel kreeg ik een opdracht bij de Openbare Bibliotheek in Amsterdam waar ik alle filialen trainde. Via de Postbank mocht ik een lezing geven bij de KPN, daar gaf iemand het door aan de gemeente Oss en via Oss kwam ik bij de gemeente Boxtel. Men vroeg mij een opleiding Praktijkbegeleiding te geven bij de politie en zie: ik werkte met dezelfde mensen die vroeger tijdens acties achter me aan renden. Het bleken geweldige mensen te zijn. Van vijandschap was niets meer over. Via de politie kwam ik bij de belastingdienst waar ik jaren lang trainingen en opleidingen gaf over communicatie.
In die jaren heb ik zoveel geleerd: zoals iets heel eenvoudigs als de manier van ademhalen, essentieel bij het hervinden van rust en innerlijke kracht. Ook leerde ik meer op mijn intuïtie af te gaan. Niet meer in paniek te raken wanneer iets niet direct werkt en het moment te gebruiken. Leerde met vallen en opstaan open te zijn over wat ik voel tijdens een training en wat dat voor mij zowel als de deelnemers doet. Ik leerde door muren van overlevingsstrategieën heen te zien en die van mijzelf ter plekke los te laten. Ik leerde zowel van de deelnemers als coach-cliënten en collega’s. Zelf volgde en volg ik trainingen, coachtrajecten en supervisiegesprekken met collega’s om me te blijven ontwikkelen. Ik leerde een hoop van wat er mis ging en ook veel van wat er goed ging. Steeds sneller leerde ik de kern te raken.

Enkele jaren geleden coachte ik een medewerker van een gemeente. Op aanraden van zijn arts was hij net begonnen met antidepressiva. Omdat hij niet kon slapen kreeg hij ook nog slaappillen. De man had twijfels of hij er wel goed aan deed al die middelen in te nemen en begon op advies van zijn werkgever ook een coach-traject. Al snel besloot hij zelf te stoppen met de medicatie omdat hij wilde weten of het door de medicijnen kwam of door de manier waarop hij zichzelf ontwikkelde dat hij zich zoveel beter voelde. Na drie maanden  kon hij weer genieten van et leven en zijn werk, nu op een nieuwe manier.
Het was niet de eerste keer dat ik meemaakte dat artsen meteen met antidepressiva strooien wanneer iemand overspannen, burn-out is of verdriet heeft. Ik maakte me zo boos dat ik de column “De levensgenieter” schreef. Daar kreeg ik veel reacties op en ging door met schrijven en ben niet meer gestopt. Dat resulteerde in het boek 'Placebo's en fluitende fietsen'. Het werd geen bestseller maar er zijn inmiddels toch wel een aardig aantal van in omloop. Intussen is er een tweede boek: 'Niets meer te bewijzen'. Schrijven is een geweldig middel om door te geven wat ik leer en als ik me ergens kwaad over maak kan ik het kwijt op een constructieve manier. De schrijfsels worden op verschillende sociale media gepubliceerd. Alles is inspiratie: van het werken met mensen, de dood van mijn moeder, hoe mijn vader verder leefde na haar dood tot een opmerking van een vriendin of een operatie in het ziekenhuis.

Nu ben ik zesenzestig en gepensioneerd. Nog niet zo lang geleden was dat het moment dat de meesten stopten met werk. Niet alleen omdat men jaren had gewerkt en nu behoefte had aan vrije tijd maar ook omdat je jongeren de kans moest geven op de arbeidsmarkt en men anders als egoïst gezien werd. De wereld is snel aan het veranderen. Mijn oma was oud op deze leeftijd en mijn oudere vriendinnen staan nog vol in het leven en werken met passie ook na hun vijfenzestigste.

Onverwachts zijn er een aantal nieuwe vrienden in mijn leven gekomen. Jonge mannen en vrouwen met een geest van eeuwen oud. Het is een nieuwe verrassing en een extra dimensie dat deze jonge mensen mijn leven zijn binnen gewandeld, ze dartelen om me heen met frisse ideeën en weten me te inspireren en te enthousiasmeren, ondersteunen mijn werk en zitten zelf vol passie en wijsheid en mooie initiatieven. De kern van mijn werk bestaat voor het grootse deel uit het terugvinden van zelfvertrouwen. Bijvoorbeeld in het vinden van nieuw werk of door reorganisaties. Altijd een bron van onzekerheid en angst. Ik train nu vaak in de Zorgsector, de NS en aan de Vu met zowel studenten als hoogleraren die ik workshops over de Kracht van Gedachten mag geven. Samen met Inge Nuijten, Wendy Peeters en Hanna Biesheuvel geven we inspirerende trainingen over Dienend Leiderschap. Ook de coachsessies gaan door bij verschillende organisaties waaronder Prowareness waar ik trainers en agilecoaches coach. Laatst mocht ik bij de douane aan twintig man (jawel, allemaal mannen) de Kracht van Gedachten geven. Deze opdracht kreeg ik nota bene via Twitter. Leve Social Media! Dank zij programma's als Zoom en Teams en Skype kan ik gewoon doorwerken tijdens deze crisis. Vorig jaar begon ik met de meditatie-proeverij bij Prowareness. Dit jaar mag ik 'm bij een andere organisatie in Amsterdam geven. Ik laat deelnemers proeven van verschillende soorten meditaties om te zien wat het je doet. Vertel er verhalen bij over de meditaties, sommigen hilarisch maar ook ter inspiratie. Het is zo fijn om steeds weer iets nieuws te bedenken.

Voorlopig ga ik nog lekker een tijd door met mijn werk. Sinds mijn zestigste speelde ik een voorstelling 'Soulstory' over oorlog, verwerken en vergeving. Vorig jaar maakte ik een tweede Soulstory over mijn werk, belevingen, valkuilen, hilarische momenten, ontroerende gebeurtenissen. Inspiratie voor nieuwe trainers en coaches. Die kan ik ook via Zoom geven.

Mijn ervaring is dat we zoveel krachtiger, mooier en liefdevoller zijn dan we ons zelf toedenken. Die ervaring wil ik graag doorgeven en delen, zodat we het allemaal kunnen ervaren. Dat is mijn missie en passie voor de komende jaren.

Marja

Pieter Hardon: