maandag 15 augustus 2011

Aan jonge mensen die gepest worden...

Ooit schreef ik een brief aan twee jongeren die gepest werden: Als je wil geef het door aan kinderen die je kent die ook gepest worden:

Toen en nu:
Nu ben ik een tweeënzestig jarige vrouw die verschillende soorten bedrijfstrainingen geeft en mensen begeleidt die niet genoeg zelfvertrouwen hebben of die overspannen dreigen te raken. Vroeger was ik een onzeker meisje dat flink gepest werd. Eén keer werd ik van school gepest en op de volgende school begon het pesten ook weer. Ik voelde me verdrietig en machteloos. Ook dacht ik dat ik niet zo veel kon. Mijn cijfers waren niet zo goed of net op het randje. Zeker wiskunde was voor mij vreselijk. Ik snapte er niets van. Op foto's van toen zie ik een klein meisje met een kromme rug om me onzichtbaar te maken. Zo bang was ik.

Voordeel van het pesten van toen:
Het voordeel van al dat pesten is: dat ik al die ervaringen van vroeger kan gebruiken in mijn werk. Ik weet hoe het voelt en ik weet hoe het anders kan. Dat maakt mijn werk makkelijker. Dat noemt men: “ervaringsdeskundige”. Dus wie weet gebruiken jullie je ervaringen van nu later ook wel om anderen te helpen.

Het klinkt gek misschien maar ik ben nu heel blij met de ervaringen uit mijn jeugd. Als men dat me dat vroeger had verteld dan had ik ze niet geloofd. Ik ben nu blij omdat ik nu anderen er mee kan helpen en er over schrijf.

Als iemand me dit toen had verteld:
Als ik toen had geweten wat ik nu weet… dan was het anders gelopen. Misschien was ik ook wel gepest maar ik had er beter mee om kunnen gaan. Ik was niet zo aan mezelf gaan twijfelen. Ik kwam er pas achter net na mijn drieëndertigste verjaardag. Jij hoeft het niet zover te laten komen. Hoe jonger je er achter komt hoe makkelijker en beter het is. Als je jong bent, zoals jij, dan heb je de oefening in negatief over jezelf denken nog niet zo lang beoefend. Dus dat scheelt.

Je bent goed zoals je bent!
Vooral als je jong bent ben je gevoelig voor afwijzing en krenkende opmerkingen. Toch werk ik vaak met mensen die ook op oudere leeftijd op hun werk gepest worden.
Dat zijn altijd mensen die niet genoeg zelfvertrouwen hebben.
Gelukkig hoeft dat niet zo te blijven. Het is maar een idee en denkbeeld over onszelf dat we onzeker zijn of niet goed genoeg of niet mooi genoeg. Een idee dat ons is aangepraat door mede-klasgenoten bijvoorbeeld. Dat idee is niet waar. Ik ontdekte dat ideeën altijd te veranderen zijn. Dat kan ik met zekerheid zeggen, terwijl ik jullie niet ken.
Wist ik toen ook niet hoor… hadden ze mij maar een brief geschreven toen ik jong was.
Je bent goed zoals je bent. Dat is namelijk zo met elk mens. We zijn goed zoals we zijn met al onze gekkigheden en talenten. Je bent veel krachtiger en waardevoller dan je nu denkt.

Ook jij hebt speciale talenten.
Ieder mens heeft talenten en ook dingen waar we niet zo goed in zijn. Soms werk ik met mensen die daar pas op latere leeftijd achter komen. Zoals de politie agent die dacht dat ie niet veel waard was. Zijn collega’s namen hem niet serieus zoals hij zich zelf ook niet serieus nam.
Als hij sprak was het altijd wat klagerig en gewoonlijk hing zijn mond wat open.
Tijdens een presentatie die hij moest geven kwam er ineens een ander mens tevoorschijn. Hij deed het geweldig. We zaten stomverbaasd naar hem te staren. Zijn collega’s en ik. “Heb je dit al eerder gedaan?” vroeg ik. Nee, het was de eerste keer. Hij had geen idee dat hij talent had om les te geven. Toen hij zichzelf terug zag op de tv was hij helemaal van slag. “Ben ik dat?” vroeg hij. Hij dacht dat hij niet veel kon. Inmiddels geeft al weer een aantal jaren zelf les op de politieschool en zijn mond blijft keurig dicht. Zo heb ik er velen gezien.

Jan
Jan bijvoorbeeld. Hij moest naar de Lomschool. Vroeger een speciale school voor kinderen die niet goed kunnen leren. Op zijn oude school werd hij altijd gepest. Hij was onzeker en kon niet meekomen met de rest van de klas. Op die school kreeg hij extra aandacht. Hij had vele interesses die niet met rekenen of taal te maken hadden. Wel met mensen. Hij wilde altijd meer weten en vroeg ons de oren van het lijf. Nu (37 jaar) woont hij 10 jaar in Zuid Afrika en begeleidt studenten die daar stage lopen. Ze organiseren tochten door het oerwoud en hij zorgt ervoor dat de studenten stageplekken en kamers krijgen. Daarbij heeft hij luxe tenten gebouwd die nu overal in Zuid Afrika staan en die mensen huren. Zijn ouders hadden nooit verwacht dat hij dat allemaal zou doen.

Van dit soort verhalen kan ik er honderden vertellen. Ik hou het even bij deze.
Wat heb ik nou geleerd dat ik zelfvertrouwen heb gekregen?

Dat zal ik je vertellen:

Ten eerste: Je gedachten.
Het lijkt vaak of je geen vat hebt op je gedachten. Gedachten als: “Ik vind het eng, ik durf niet, ik ben lelijk, ik ben niet zo goed als de anderen, ik ben dom… enz.” Kennen jullie dat?: je ligt in je bed te malen: steeds weer dezelfde gedachten over jezelf en anderen en over school en eventuele toetsen. Help!!!
Je schiet er niets mee op en je wordt al somberder. Je denkt dat de pestkoppen moeten veranderen. Dat zou leuk zijn, maar in de praktijk werkt dat niet zo.
Wat je wel kunt doen is iets veranderen in de manier waarop je over jezelf en anderen denkt.
Wat je denkt straal je namelijk uit.
En dat ruiken de pestkoppen. Ze ruiken je angst en je onzekerheid. Omdat ze zelf ook niet zo zeker zijn van zichzelf gaan ze pesten. Dan voelen ze zich even stoer. Dan voelen ze macht en dat voelt lekkerder dan dat kwetsbare gevoel. Ze pikken jou er uit om zich beter te voelen.

Waarom jij?
Omdat je uitstraalt wat je denkt en als je gedachten angstig zijn dan voelen ze dat. Het is makkelijker iemand te pesten die angstig is dan iemand die blaakt van zelfvertrouwen. Daar hebben ze ontzag voor. Omdat ze zelf geen zelfvertrouwen hebben denken ze stoer te zijn als ze anderen vernederen. Eerlijk gezegd heb ik dat ook wel eens gedaan.  Het kwam inderdaad omdat ik mezelf zo klein voelde dat ik me heel wat leek te voelen als ik een lerares pestte. Heb later mijn excuses aangeboden.
Iemand die zeker is van zichzelf pest niet. Dat heeft hij/zij niet nodig.

Wat kun je doen?
Iemand vertelde me dat ik de baas ben over mijn gedachten.
Dus als je een negatieve gedachte hebt over jezelf, zeg dan: Stop!!!!!!
• Hoe vaak heb ik dit gedacht? 100 of 200... misschien wel 10.000 keer??
• Heb ik er wat aan gehad? Nee, niets?
Waar heb ik wel wat aan? Welke gedachte geeft me kracht? En schrijf dat dan op.

Zodra je opschrijft aan welke gedachten je wel wat hebt ben je al constructief en opbouwend aan het denken.
Dat voelt sterk en fijn.

Negatieve gedachten maken je zwak. Constructieve en positieve gedachten geven je kracht!
Toen ik eenmaal vastbesloten was dat ik meer zelfvertrouwen wilde krijgen ging ik oefenen. Na een week of twee oefenen ging het steeds makkelijker. Je kunt je gedachten veranderen. Jij bent degene die je eigen gedachten denkt. Daar sta je niet bij stil. Toch is het zo.
De gedachten die je nu hebt komen vaak van wat anderen over je zeggen. Nu ga je zelf besluiten wat je over je zelf denkt. Dat werkt veel beter. Het is wel oefenen hoor. Elke dag een paar keer naar je gedachten kijken en als het je niet bevalt kies je een nieuwe. Het helpt om het op te schrijven.

Denk heel vaak:
“Ik ben goed zo als ik ben!!!”
“Ik heb talenten en als ik die nu niet weet dan ga ik op zoek.”
“Ik ben ontspannen en hou van mezelf wat anderen ook zeggen.”
“Deze mensen plagen me. Ik ga op zoek naar lieve mensen die wel met me willen omgaan, die zijn er genoeg.”

Uitademen:
De tweede belangrijke oefening is: Uitademen. Als je nerveus bent zit je ademhaling meestal hoog in je borst. Voel maar met je hand waar je ademhaling zit. Ben je rustig dan zit ie in je buik. Voel maar eens.
Als je wilt kun je heel eenvoudig oefeningen doen met de ademhaling. Kom eens twee keer door een deur. De eerste keer kom je op de inademing binnen en de tweede keer op de uitademing.
Dus je doet de deur open en ademt in.
De tweede keer doe je de deur open en je ademt uit.

Voel het verschil. De eerste keer ga je je wapenen en kom je stoer of giechelig binnen.
De tweede keer voel je je een stuk meer ontspannen.
Doe maar eens als je bijvoorbeeld de klas binnenkomt. Dus op de uitademing binnenkomen.
Dat maakt rustig. Ook als ze je pesten. Laat maar gaan. Ze weten niet beter.
Jij wel. Dus dat ontspant. Ze zullen misschien gewoon doorgaan met pesten en wiskunde zal misschien nog moeilijk blijven … maar je maakt je er niet zo druk meer om. Je bent goed zoals je bent met alles er op en d’r aan.

Nog even een tip:
Schrijf eens voor jezelf op waar je goed in bent. Als je het niet weet vraag eens aan je vrienden of je ouders en je leraar.
En schrijf je gevoelens op. Al is het maar even kort en krachtig. Dat helpt.
Voelen wat je voelt en af en toe flink uithuilen is goed voor ons. Opkroppen helpt niet.

Ik wens je heel veel succes met alles wat je doet. Ik weet zeker dat je het kunt!
Wees niet bang om hulp te vragen! Praat met mensen die je vertrouwt! Leraren en/of je ouders.





7 opmerkingen:

Hanna Razay zei

pffffff, het is maar een dunne laag. prachtig Maria.

Hanna Razay

Rinus Rodenburg (Het Pestbriefje) zei

Tja,
Fijn dat je jezelf nu zo goed voelt en dat men ik echt. Maar jammer dat dit een van die vele verhalen is waarin een droomwereld wordt beschreven. Niet alle pesters zijn onzekere, hulpbehoevende kindertjes. Sommigen zijn gewoon lamstralen en die kun je met deze adviezen niet van het pesten afbrengen. Dat je slachtoffer bent omdat je onzeker bent is discutabel, we weten namelijk niet hoe je was vóór je werd gepest. We weten wel dat gepest worden tot onzekerheid leidt.
“Deze mensen plagen me. Ik ga op zoek naar lieve mensen die wel met me willen omgaan, die zijn er genoeg.” lees ik. Zitten die ook in de klas waar je elke dag weer je pester(s) tegenkomt?

Het klinkt allemaal heel mooi maar ik geloof niet dat je van het pesten afkomt door dit soort adviezen. En als dat wel zo zou zijn, waarom is pesten dan nog steeds zo'n probleem?
Het meest schokkend in dit verhaal vind ik de opmerking: "Het klinkt gek misschien maar ik ben nu heel blij met de ervaringen uit mijn jeugd." Niet alleen omdat dit juist lijkt aan te zetten tot pesterijen (voor het goede doel?) maar vooral omdat hierna adviezen worden gegeven om diezelfde pesterijen juist tegen te gaan.

Het is goed bedoeld maar dit is niet iets waar je als gepest kind mee geholpen wilt worden. Een gepest kind komt niet met een diepe zucht de klas binnen. Het voelt zich als een kind dat bij de eerste zwemles van de hoge duikplank moet springen.
De oorzaak van pesten is het gedrag van de pester. Maar dat wordt niet genoemd!

Avonturen van Marja Ruijterman zei

Dag Rinus en Hanna, dank voor jullie reactie.
Zag net dat jij (Rinus) een zeer uitgebreide website hebt over pesten: www.hetpestbriefje.com.
Je weet waar je het over hebt.
Ja, ik weet dat pesters lamstralen zijn... iemand die zich in balans voelt en zich niet hoeft te bewijzen, is geen pester. Die heeft dat niet nodig om zich goed te voelen. Lamstralen denken de macht nodig te hebben om zich iemand te voelen. Dat zie je ook bij volwassenen. In werksituaties zijn ook pesters. Dat zijn de mensen die jaloers zijn, angstig hun positie te verliezen, zich denken te moeten bewijzen enz. Echt dat zijn niet degenen die zeker van zichzelf zijn en vol zelfvertrouwen. Het zijn overlevingsstrategieën.

Ik wist vroeger niet dat je actief op zoek kon gaan om andere kinderen te zoeken om mee te spelen. Nu blijkt (heb nu volwassen medeklasgenoten via schoolbank.nl gesproken)dat die me toen een leuke meid vonden. Alleen ik dacht dat dat niet mogelijk was. Ik leuk? Kinderen die gepest worden, denken dat ze niet waardig zijn, dat ze lelijk zijn en niets kunnen. Daar kunnen we wat aan doen. Dat scheelt een hoop minderwaardigheidsgevoelens. Als iemand me toen had verteld dat ik zelf iets kon doen om vrienden en vriendinnen te vinden en hoe, had ik het wel gedaan. Als iemand me had verteld dat ik een goeie meid was die kwaliteiten had... dan had ik me al die jaren niet zo beroerd hoeven voelen. Kleiner dan anderen. Het heeft even geduurd voor ik er achter was. Er zijn veel volwassenen nu die gepest zijn en toch gelukkige mensen zijn geworden. We kunnen getraumatiseerd zijn, natuurlijk. Toch is het te helen. Vergt werk en inzicht en groei.

Nu kunnen we kinderen (en ouders en leerkrachten) heel bewust trainen in weerbaarheid, assertiviteit en zelfbewustzijn.

Ja er zitten ook andere kinderen in die klas. Ze durven vaak hun mond niet open te doen of ze zien het niet eens.
En ja het werkt om te leren dat je goed bent zoals je bent en hoe je met je ademhaling om kunt gaan. Dat heb ik meerdere keren zien gebeuren. Werkt trouwens ook voor volwassenen die onzeker zijn.

Achteraf ben ik inderdaad blij met alles wat ik heb meegemaakt in mijn leven. Ook het pesten. Omdat ik weet hoe het is onzeker te zijn en me kan invoelen in onzekere mensen. En ik weet ook dat het mogelijk is je waardigheid weer terug te vinden. Zet ik hiermee het pesten juist aan?
Niet alleen de gepeste maar ook de pester zou getraind kunnen worden. Een goede trainer kan wonderen verrichten.

We maken ook als we niet gepest worden in ons leven genoeg mee. De één meer dan de ander en als we dat niet als slachtoffer ervaren maar als avonturier van het leven wordt het interessant.
Dan kijk je vanuit een heel andere hoek naar het leven. Lees eens het verhaal van Paul de Blot. http://www.businessontmoetbusiness.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=189&Itemid=185

De oorzaak van het pesten is inderdaad de pester en ik ga niet de gepeste de schuld geven. Toch weet ik zeker dat als ik ooit getraind was in weerbaarheid en zelfrespect het voor mij veel makkelijker was geweest er mee om te gaan.
Tijd voor een brief aan de pester. Goed idee!

Rinus Rodenburg (Het Pestbriefje) zei

Marja, ik ben ervan overtuigd dat de bedoelingen goed zijn, maar het werkt niet. Hoe graag we dit ook willen. Als je ziet dat er gepest wordt dan moet je niet kijken of het zichzelf oplost. Op die manier laat je een kind in de kou staan. Geef het kind een middel om voor zichzelf op te komen zonder dat het eerst een training moet volgen. Stop de pester en schakel een coach in voor beide kinderen.

Avonturen van Marja Ruijterman zei

Daar heb je gelijk in. Heel duidelijk!

Anneke Bakker zei

Dat was Rinus zegt, spreekt me meer aan dat wat jij schrijft. Ik vind het niet duidelijk wat het kind zelf kan doen. Kinderen zitten middenin de situatie en kunnen nog niet meta denken.

Avonturen van Marja Ruijterman zei

Ha Anneke en Rinus, het zou kunnen dat jullie gelijk hebben en dat ik een droomwereld beschrijf. Ik werk niet met kinderen maar met volwassenen die de oefeningen heel goed kunnen gebruiken en het werkt in korte tijd als mensen gemotiveerd genoeg zijn. Dus misschien moet ik mijn tekst herzien. Wel weet ik dat ouders die deze oefeningen met hun kinderen hebben gedaan hier blij mee waren. Heb een aantal keren (geef toe: niet vaak) met jongens van tien en elf dit geoefend. Ze hadden het heel snel door en het hielp ze om met meer zekerheid over het schoolplein te lopen en het hield de pesters op een afstand. Ze voelden zich veel rustiger dan daarvoor. Ben benieuwd naar meer reacties en wat wel helpt.